Opisując w najprostszy sposób galaktykę można powiedzieć, iż jest to wielka liczba gwiazd i materii rozproszonej powiązanych grawitacyjnie w pewien układ. Przeglądając choćby zdjęcia galaktyk, nietrudno jest zauważyć całą mnogość form i parametrów, jakie przyjmują galaktyki.
Zauważamy galaktyki normalne tzn. takie, których promieniowanie opisujemy sumą promieniowania gwiazd i pobudzonej przez nie materii rozproszonej (galaktyki eliptyczne, spiralne, soczewkowate), oraz układy galaktyk powiązanych grawitacyjnie, takie jak pary galaktyk, grupy galaktyk (od kilku do kilkudziesięciu powiązanych galaktyk), liczniejsze od nich gromady i najliczniejsze (nawet do kilku tysięcy galaktyk) supergromady.
Dokonując morfologicznej klasyfikacji galaktyk najczęściej używamy udoskonalonego systemu Hubble'a, dzielącego galaktyki na eliptyczne, soczewkowate, spiralne i nieregularne na podstawie rozkładu jasności powierzchniowej promieniowania, będącego rzutem na sferę niebieską rozkładu źródeł.
W uproszczeniu wyróżniamy dwa rodzaje podsystemów: sferoidalne i dyskowe.
Układy sferoidalne wyróżnia mały średni moment pędu i brak wyróżniającego się kierunku ruchu gwiazd. Natomiast układy dyskowe cechuje silne spłaszczenie i ruch obiegowy wokół środka masy po orbitach leżących w tej samej płaszczyźnie.
Oczywiście zawartość gazu i pyłu w galaktyce ma znaczący wpływ na jej wygląd.
Najprostszą budowę mają galaktyki eliptyczne. Jak już sama ich nazwa wskazuje, ich obrazy mają kształt elipsy a linie o tej samej jasności powierzchniowej są podobnymi elipsami o wspólnych osiach symetrii. Barwa takiej galaktyki nie zależy od jej położenia i odpowiada populacji starych gwiazd.
Symbolem galaktyki eliptycznej jest En, przy czym n określa obserwowane spłaszczenia, będące efektem rzutowania na sferę niebieską:
gdzie a i b są wielką i małą półosią elipsy opisującej obraz galaktyki.
Bardziej skomplikowane są galaktyki soczewkowate. Posiadają one słabo spłaszczone centralne zagęszczenie, natomiast w oddalonych od centrum obszarach materia jest silnie skoncentrowana ku wyróżnionej płaszczyźnie, tworząc dysk. Całość swą budową przypomina soczewkę.
W porównaniu z galaktyką eliptyczną obserwujemy wolniejszy spadek jasności powierzchniowej. Bywa jednak, iż rozróżnienie obu galaktyk jest na tyle trudne, iż musimy sięgać do określania zawartości i rozkładu materii rozproszonej dla ustalenia ich typu.
Zwykła galaktyka soczewkowata SO wyróżnia się osią symetrii w otoczeniu centrum, natomiast galaktyka soczewkowata z poprzeczką SBO posiadają w zagęszczeniu centralnym (płaszczyźnie dysku) poprzeczkę.
Ogólnie galaktyki soczewkowate barwą światła przypominają galaktyki eliptyczne, natomiast budową – galaktyki spiralne.
Galaktyki spiralne cechuje centralne zagęszczenie i dysk z ramionami. Ramiona są to obszary wyższej jasności powierzchniowej, ciągnące się wzdłuż łuków zakreślonych ze środka obiektu spirali, co sprawia wrażenie wirowania wokół osi środka galaktyki. Obecność poprzeczki w centrum galaktyki pozbawia ją symetrii osiowej.W przeciwieństwie do galaktyk eliptycznych, barwa galaktyk spiralnych zależy od ich położenia i odpowiada populacji starych gwiazd w centrum, natomiast w ramionach staje się bardziej niebieska.
Galaktyki spiralne oznaczamy symbolami są, Sb i Sc, natomiast spiralne z poprzeczką jako Sba, Sbb i Sbc. Podtypy galaktyk określają ramiona:
a – we wczesnej fazie
b i c – w fazie późniejszej – ramiona bardziej wyróżnione, luźniej nawinięte, z obszarami zjonizowanego wodoru i asocjacją gwiazd.
Wraz z wiekiem galaktyki rośnie zawartość gazu i pyłu, przybierają więcej niebieskiej barwy, co świadczy o wydajniej zachodzącym procesie powstawania gwiazd.
Jeszcze innym typem są galaktyki nieregularne. Są one dość szczególne, bowiem będąc niejednorodne są asymetryczne, bez koncentracji materii w centrum. Z powodu ich niskich jasności obserwować je możemy w stosunkowo małych odległościach. Niektóre z nich cechuje niebieska barwa, łatwo wyróżniane gwiazdy typów O i B oraz obecność zjonizowanych obłoków wodoru, co świadczy o powstawaniu nowych gwiazd. Zawierają znaczne ilości gazu i pyłu.
Galaktyki nieregularne posiadają symbol Irr.
De Vaucouleurs zmodyfikował galaktyczny system klasyfikacji Hubble'a następująco:
---------><-----------><-----------><---------