Najcenniejszymi dla archeologów są miejsca porzucone w pośpiechu np. z powodu kataklizmu. Ludzie bowiem uciekając w pośpiechu nie burzą domów i nie zabierają wszystkich rzeczy. Natrafiając na takie miejsca, można się najwięcej dowiedzieć o minionych epokach, dawnych ludziach i ich życiu. Podobnie było z Pompejami we Włoszech, Ceren w Salwadorze i wieloma innymi słynnymi stanowiskami.
Jednym z najnowszych odkryć jest Must Farm w Peterborough we wschodniej Anglii - licząca sobie ok. 3000 lat niewielka wioska domów na palach wzniesionych nad rzeką. Sprzymierzeńcem archeologów okazał się tym razem pożar. Ogień szybko strawił drewniane budynki, a ich resztki runęły do wody i utknęły w mule. Wioskę odkryto przy okazji prac ulokowanej w tym miejscu kopalni gliny.
Pozostałości dawnej siedziby ludzkiej przetrwały do naszych czasów w doskonałym stanie i są najlepiej zachowanymi, odkrytymi w Brytanii domostwami z epoki brązu. Z pewnością nadzwyczajnym jest zachowanie się całych drewnianych konstrukcji dachów, ścian i innych części budynków wraz z wyposażeniem. Zazwyczaj odkrywane są ślady miejsc, trochę ceramiki, kości i drobnych elementów z życia ludzi prehistorycznych.
W Must Farm archeolodzy mogą naprawdę poczuć się w swoim żywiole odkrywania. Znalezienie w tym miejscu drewnianego, kompletnego koła wraz z piastą, jest wydarzeniem bezprecedensowym w Brytanii. Koło to ma metr średnicy, a okres jego powstania oceniany jest na 1100-800 r.p.n.e. Choć trzeba przyznać, że najstarszym odnalezionym kołem na terenach Brytanii jest koło pochodzące z pobliskich torfowisk, odnalezione w latach 90-tych ubiegłego wieku. Jest ono jednak nieco mniejsze (0,8 m średnicy) i co najważniejsze - niekompletne. Jednak najstarsze, częściowo zachowane koło, datowane radiowęglowo na 5000 lat, zostało odkryte w 2002r. na bagnach niedaleko Lublany (stolicy Słowenii).
W Must Farm zachowały się oprócz koła również ceramiczne misy, dzbany i kubki (z pozostałością pożywienia), drewniany talerz, małe pudełko, szkalne paciorki, brązowy sierp i tkaniny z roślinnych włókien. Wykopaliska w tym miejscu potrwają jeszcze wiele miesięcy. Must Farm jest jednym z najbogatszych opowiadających historię życia ludzi prehistorycznych sprzed 3000lat.
Okolica w ogóle obfituje w znaleziska. W latach 2011-2012 w okolicach Peterborough z dna dawnego strumienia wydobyto 8 dłubanek z epoki brązu i 9 sztuk metalowej broni (miecze, sztylety i grot strzały). Istnieje więc uzasadniona nadzieja, na skompletowanie bogatego zbioru artefaktów pochodzących z epoki brązu, związanych z życiem okolicznych mieszkańców.

góra  strony...