Jednym ze wspaniałych pomników dawnej historii jest położone 80km. na południe od Morza Martwego na południowy zachód od Ammanu kamienne miasto - Petra.
To niezwykłe miasto swą nazwę otrzymało nieprzypadkowo - z greckiego petra oznacza "kamień" lub "skałę". Po dziś dzień Petra godnie nosi swe imię, gdyż została ukryta, lub też jak ktoś woli, wyłoniła się z kamienia.
Do Petry prowadzi wąwóz As-Siq (siq z arabskiego to "szczelina"), wąska szczelina wśród skał, za którą ukryte jest blisko tysiąc pomników historii. Za pierwszych mieszkańców Petry uważa się Edomitów (zgodnie z Biblią wywodzących się od Ezawa), jednak do jej rozkwitu przyczynili się arabscy nomadzi - Nabatejczycy. Ok. IV w.p.n.e. uczynili oni z Petry swoją stolicę, jak również dzięki nim stała się stolicą handlu przyprawami. Niebagatelne znaczenie miała lokalizacja tego kamiennego miasta, posiadającego fontanny, ogrody i system wodociągów. Położona na szlaku handlowym pomiędzy kulturami arabską, asyryjską, egipską, grecką i rzymską, pozwoliło stworzyć Nabatejczykom imperium handlowe, kontrolujące szlak pomiędzy Arabią i Syrią.
To właśnie lokalizacja Petry na skraju spieczonej słońcem pustyni (problem dostępności wody) była powodem wzniesienia zaawansowanego systemu zapór, a także miała wpływ na sposób magazynowania i rozprowadzania wody.
Będąc stolicą handlową miasto rozkwitało, a jego mieszkańcy, Nabatejczycy, bogacili się. Jednak jak to zawsze w historii bywało, powodzenie i bogactwo jednego narodu prowadziło do zawiści innego i drażnienia własnego ego jego władców. Tak było i w tym przypadku. Szybkie bogacenie się Nabatejczyków, wznoszenie przez nich okazałych budowli i rzeźb w stylu łączącym miejscowe tradycje z wpływami greckimi stało się powodem wielu atakó Aleksandra Macedońskiego Antygona Jednookiego pod koniec IV w.p.n.e. Ostatecznie w latach 64-63 p.n.e. Nabatejczycy zostali pobici przez rzymskiego wodza Pompejusza, a w roku 107 n.e. za rządów cesarza Trajana, region stał się częścią prowincji rzymskiej Arabia Petraea.
Na szczęście jednak podbój ten nie zahamował rozbudowy Petry. W tym okresie powstały nowe budowle np.: ogromny teatr, ulica z kolumnadą i łuk triumfalny nad wąwozem.
Jednak znaczenie handlowe miasta zaczęło maleć na korzyść Palmiry położonej w centralnej Syrii.
Nieszczęścia zaczęły dotykać Petrę nie tylko ze strony wrogów, ale również ze strony samej natury. W 363r. nawiedziło ją trzęsienie ziemi, powodując znaczne zniszczenia. W tym czasie tętniące wcześniej życiem miasto (którego liczbę mieszkańców szacuje się na 20 do 30 tys.) wyludniło się z niewiadomych przyczyn. Z pewnością powodem opuszczenia miasta przez Nabatejczyków nie było owe trzęsienie ziemi, gdyż w bogatej Petrze odnaleziono bardzo niewiele wartościowych rzeczy, co wskazuje na świadome, celowe, pozbawione zbędnego pośpiechu opuszczenie miasta przez jego mieszkańców. Co zatem było przyczyną? Nie wiadomo.
Ale nei było to jedyne trzęsienie ziemi w historii Petry. Kolejne, szczególnie niszczycielskie, miało miejsce w roku 551, po którym miasto zaczęło popadać w ruinę. Kolejne szczególnie tragiczne trzęsienie miało miejsce w 747 r.
Pod koniec XII w. miasto opanowali krzyżowcy i wybudowali niewielki fort. Jednak ich panowanie w tym miejscu trwało krótko, bo już w XIII w. opuścili oni miasto, które na długiw wieki uległo zapomnieniu, nękane burzami piaskowymi i powodziami zostało dosłownie pogrzebane.


Często bywa, iż odkrywcami są rządni przygód i ciekawscy podróżnicy.Tak było również i w tym przypadku.
Angielsko-szwajcarski podróżnik Johann Ludwig Burckhardt w 1812 r. w Elji, małym osiedlu w pobliżu Petry, usłyszał opowieść o zaginionym mieście w górach Dżabal asz-Szara. Udając pielgrzyma namówił dwuch Beduinów do przeprowadzenia go przez siq. Po dokonaniu na miejscu krótkiego przeglądu ruin, złożeniu ofiary w świątyni proroka Aarona i powrocie do Elji wykonał mapę ruin, zapisując się tym samym w historii jako odkrywca starożytnej Petry.


W samym mieście znaleziono wiele grobów królewskich, grobowców publicznych oraz grobów szybów, w których najprawdopodobniej żywcem grzebano przestępców. W wąwozie prowadzącym do miasta (długim na milę) znajduje się wiele małych grobowców Nabatejczyków wykutych w ścianach, jak również kanały (kiedyś wyposażone w gliniane rury), którymi pierwotnie płynęła do miasta woda pitna.
W liczącej sobie dwa tysiące lat Petrze, po obfitych opadach woda spływała Doliną Mojżesza wprost do siq i zalewała miasto. W 1963r. po katastrofalnej powodzi rząd postanowił zbudować tamę. Budowniczowie odkryli, iż miasto posiadało tamę, zbudowaną zbudowaną przez Nabatejczyków prawdopodobnie ok. II w.p.n.e. Dawna tama przekierowywała wodę obok wejścia i poprzez system tuneli dalej na północ, skąd doprowadzano wodę z powrotem do serca miasta.


Przechodząc przez siq natrafiamy na El Chazne (Skarbiec). Beduińska legenda głosi, iż w kamiennej urnie na szczycie budowli ukryto skarb faraona. Na powierzchni urny widoczne są ślady po pociskach, gdyż od czasu do czasu wierzący w legendę beduińską strzelają do urny, w nadziei na rozbicie jej i zdobycie skarbu.
Fasada Skarbca, mierzącego sobie 40m. wys. i 27m. szer. została wykuta z jednolitego piaskowca, ozdobiona pięknymi kolumnami i płaskorzeźbami z wizerunkami nabatejskich bogów i postaci mitologicznych.
Skarbiec był prawdopodobnie królewskim grobowcem i jednocześnie świątynią. Powstał prawdopodobnie w I w.p.n.e.


Ogromna większość budowli Petry jest wykuta w litej piaskowej ścianie, jednak istnieją również wolnostojące budynki. Takim właśnie jest np. ogromna, zbudowana z żółtego piaskowca świątynia Duszary (jednego z głównych bóstw Nabatejczyków), zwana również Kasr al-Bint Faraoun (Pałac Córki Faraona). Wysoka na 23m. świątynia stoi na wyniesionej platformie, a datowana została na okres pomiędzy 30 r.p.n.e. a 40 r.n.e.


Najważniejsza ze wszystkich świątyń Nabatejczyków, Swiątynia Skrzydlatych Lwów, poświęcona była najprawdopodobniej przedislamskiej arabskiej bogini urodzaju Allat, która była jednym z trzech głównych bóstw Mekki.
Świątynia łączy w sobie zarówno warsztaty jak i mieszkania. Została ona ufundowana 28r.n.e. i zniszczona w maju 363r. przez trzęsienie ziemi. Jest to świątynia opisywana w zwojach znad Morza Martwego jako świątynia Afrodyty w Petrze.


Jednak największym w mieście jest Deir (Klasztor). Budowla usytuowana na górze, o wymiarach 45m. wys. i 50m. szer. w okresie od ok. 330 - 1453r. sprawowała funkcję klasztoru chrześcijańskiego. Podobnie jak Skarbiec wykuta została w ścianie klifu, ze wspaniałym, 8-mio metrowej wysokości wejściem.
Archeolodzy uważają, iż budowa Deir została rozpoczęta za panowania nabatejskiego króla Rabela II (76-106r.n.e.) i nigdy nie została ukończona.


Petra miała swoje 5 minut w filmie "Indiana Jones i ostatnia krucjata". Natomiast 6 grudnia 1985r. została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

góra  strony...